Warunki do uzyskania licencji transportowej

21 października 2009 roku został przyjęty pakiet rozporządzeń unijnych wprowadzających małą rewolucję na unijnym rynku transportowym. Są to przypomnijmy:
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października 2009 r. ustanawiające wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoźnika drogowego i uchylające dyrektywę Rady 96/26/WE (Dz.U.UE.L.2009.300.51);
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych (Dz.U.UE.L.2009.300.72);
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z dnia 21 października 2009 r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 561/2006 (Dz.U.UE.L.2009.300.88).

Uprawnienia do wykonywania działalności przewozowej
Nowe przepisy przyniosą dla naszych przedsiębiorców sporo zmian. Wśród najważniejszych na pierwszym miejscu należy wymienić nowe rodzaje uprawnień wymaganych od przedsiębiorcy wykonującego transport drogowy. 

Uprawnienia (dokumenty) wymagane od przewoźnika wykonującego transport drogowy od 4 grudnia 2011 r.

• zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego
• licencja wspólnotowa

Jak widać do 4 grudnia 2011 r. przedsiębiorcy będą musieli uzyskać nowe dokumenty, gdyż dotychczasowe uprawnienia stracą ważność. Wszyscy przewoźnicy, niezależnie od obszaru na którym wykonują przewozy, będą musieli uzyskać jednakowe zezwolenie na wykonywanie przewozów drogowych. Dodatkowo przedsiębiorcy wykonujący międzynarodowy transport drogowy, oprócz zezwolenia będą zobowiązani uzyskać licencję wspólnotową. Kto będzie wydawał zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego tego jeszcze nie wiemy. Nie wiemy także kto będzie wydawać nowe licencje wspólnotowe. Nie określono też zasad i trybu wymiany dotychczasowych uprawnień na nowe dokumenty. A czas ucieka i wątpliwe jest, aby można było wymienić kilkaset tysięcy dokumentów w kilka miesięcy.

Warunki, których spełnienie wymagane jest od przewoźnika
Oprócz samych uprawnień, zmienione są także warunki, których spełnienie już wkrótce będzie wymagane od przewoźnika.

Warunki, których spełnienie wymagane jest od przewoźnika Wymagania w zakresie:

• zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego
• kompetencji zawodowych
• dobrej reputacji
• sytuacji finansowej
• pojazdów
• siedziby
• bazy eksploatacyjnej

Sporym zaskoczeniem dla polskich przedsiębiorców może być wymóg posiadania siedziby i bazy eksploatacyjnej. Wiele tysięcy firm, których biuro znajduje się teoretycznie w mieszkaniu i których pojazdy parkują na parkingu pod blokiem lub na polu, będzie musiało podjąć spory wysiłek w celu dostosowania się do nowych wymagań. I akurat w tym przypadku konieczność dostosowania się do przepisów unijnych wyjdzie na dobre naszemu krajowemu rynkowi przewozów drogowych.

Kompetencje zawodowe
Pierwsze ze wskazanych wyżej warunków dotyczą kompetencji zawodowych przewoźnika. Tak jak dotychczas firma będzie musiała wykazać się osobą zarządzającą transportem posiadającą odpowiedni certyfikat kompetencji zawodowej przewoźnika. Nie mniej diabeł jak zwykle tkwi w szczegółach. 

Wymagania wobec osoby zarządzającej transportem 
osoby uznane za zarządzające transportem • osoba zarządzająca operacjami transportowymi, która jest:

• pracownikiem,
• dyrektorem,
• udziałowcem,
• właścicielem,
• przedsiębiorcą, lub
• członkiem organu zarządzającego firmą
• osobą wyznaczona w drodze umowy cywilno-prawnej spełniającą dodatkowe wymagania* 

sposób wykonywania zarządu transportem - rzeczywiste i ciągłe zarządzanie operacjami transportowymi przedsiębiorstwa 

dokument potwierdzający kompetencje zawodowe certyfikat – jeden, niezależny od obszaru na którym wykonywane są przewozy 

dobra reputacja wymagana

od 4 grudnia 2011 r. dodatkowym wymaganiem dla osoby zarządzającej operacjami transportowymi, która została wyznaczona przez przedsiębiorcę w drodze umowy cywilno-prawnej ma być:

• zamieszkanie na terenie wspólnoty
• spełnianie wymagań w zakresie dobrej reputacji i kompetencji zawodowej
• sprecyzowanie w umowie zadań, które ta osoba ma wykonywać w sposób rzeczywisty i ciągły,
• określenie zakresu obowiązków związanych z funkcją zarządzającego transportem,
• zagwarantowanie niezależności tej osoby od kontrahentów przewoźnika,
• ograniczenie liczby przedsiębiorstw, w których ta osoba zarządza transportem do 4,
• ograniczenie floty pojazdów, którymi ta osoba zarządza we wszystkich przedsiębiorstwach do 50.

Analiza nowych przepisów pozwala przyjąć, że zarządzanie operacjami transportowymi ma polegać na wykonywaniu zadań związanych w szczególności:

• z utrzymaniem i konserwacją pojazdów, 
• ze sprawdzaniem umów i dokumentów przewozowych, 
• z podstawową księgowością, 
• z przydzielaniem ładunków lub usług kierowcom i pojazdom, oraz
• ze sprawdzaniem procedur związanych z bezpieczeństwem.

Nowe rozwiązania mogą spowodować, iż w dniu 4 grudnia 2011 r. może w niektórych firmach zabraknąć osób zarządzających transportem. Wynika to z dwóch okoliczności. Po pierwsze, znaczna część osób zarządzających transportem w oparciu o umowę cywilno-prawną nie będzie spełniać dodatkowych wymogów określonych dla takich osób. Po drugie, nie ma jeszcze przepisów prawa krajowego określającego zasady uznawania certyfikatów kompetencji zawodowej przewoźnika wydawanych w zakresie krajowego transportu drogowego. Jedynie posiadacze certyfikatów CPC na wykonywanie międzynarodowych przewozów drogowych mogą spać spokojnie. Te ostatnie dokumenty będą z całą pewnością uznawane.

Dobra reputacja

Dotychczasowy wymóg dobrej reputacji pozostaje utrzymany, aczkolwiek zmienią się szczegółowe wymagania w tym zakresie. 

Wymagania w zakresie dobrej reputacji Szczegóły:
Osoby wobec których wymagana jest dobra reputacja:
przedsiębiorca, członkowie organu zarządzającego osoby prawnej, osoby zarządzające spółką jawną lub komandytową, osoba zarządzająca transportem (posiadacz CPC) 
Rodzaj orzeczenia będącego podstawą uznania, iż warunek dobrej reputacji nie jest spełniony 
• wyrok sądu za przestępstwo 
• każde inne orzeczenie nakładające sankcję (w tym także decyzja administracyjna) 

Rodzaj naruszeń będących podstawą do uznania, iż warunek dobrej reputacji nie jest spełniony 
Poważne naruszenia przepisów krajowych:

• prawa handlowego,
• prawa upadłościowego,
• dot. płac i warunków zatrudnienia,
• prawa o ruchu drogowym,
• dot. odpowiedzialności zawodowej,
• dot. handlu ludźmi lub narkotykami,
• innych wskazanych w przepisach prawa krajowego.

Poważne naruszenia przepisów wspólnotowych w zakresie:

• rozporządzeń 561/2006 i 3821/85,
• dyrektywy 96/53
• dyrektywy 2003/59
• dyrektywy 96/96
• rozporządzeń 1072/2009 i 1073/2009
• dyrektywy 94/55
• dyrektywy 92/6
• dyrektywy 2006/126
• rozporządzenia 1071/2009,
• dyrektyw 91/628 i 411/98 

Sytuacja finansowa

Także w przypadku wymogu wykazania się odpowiednią sytuacją finansową, od 4 grudnia 2011 r. zmienią się jedynie szczegółowe rozwiązania. :

Wymagania dotyczące sytuacji finansowej Szczegóły: Przedmiot oceny kapitał i rezerwy 
Wartość przedmiotu oceny co najmniej 9.000 euro - na pierwszy pojazd samochodowy i 5.000 euro - na każdy następny pojazd samochodowy 
Dokumenty potwierdzające 
Poświadczone przez audytora lub odpowiednio upoważnioną osobę roczne sprawozdanie finansowe, lub (za zgodą organu wydającego zezwolenie) zabezpieczenie w postaci gwarancji lub ubezpieczenia wydanych przez:

• bank, 
• instytucję finansową, lub
• firmę ubezpieczeniową. 

Pojazdy

W zakresie wymogu posiadania pojazdu, nowe przepisy nie wprowadzą nic nowego. Tak jak dotychczas przewoźnik będzie musiał wykazać się posiadaniem co najmniej jednego zarejestrowanego pojazdu. 

Siedziba

Posiadanie siedziby jest nowym wymogiem, który zacznie obowiązywać od 4 grudnia 2011 r. W stosunku do siedziby nowe przepisy unijne wymagają, aby składała się z lokali, w których są prowadzone (i przechowywane) dokumenty księgowe, akta dotyczące pracowników, dokumenty zawierające dane na temat czasu prowadzenia pojazdu i odpoczynku oraz wszelkie inne dokumenty, do których dostęp muszą mieć organy uprawnione do nadzoru i kontroli przewoźnika.

Baza eksploatacyjna

Posiadanie bazy eksploatacyjnej jest kolejnym nowym wymaganiem. Trzeba tutaj wskazać, że Ogólnopolski Związek Pracodawców Transportu Drogowego już od dłuższego czasu postulował wprowadzenia takiego wymogu do polskiej ustawy o transporcie drogowym. Także ten wymóg będzie obowiązywać od 4 grudnia 2011 r. Baza eksploatacyjna powinna być wyposażona w odpowiednie urządzenia i sprzęt techniczny umożliwiający prowadzenie działalności związanej z pojazdami w sposób rzeczywisty i ciągły. Niestety te wymagania nie są precyzyjne i dlatego należy rozważyć ich dookreślenie w krajowych przepisach, aby uniemożliwić dowolną ich interpretację przez organy uprawnione do nadzoru i kontroli przewoźnika